Περισσότερες από το 50% των μεγαλύτερων λιμνών στον κόσμο χάνουν νερό, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Science». Οι βασικοί ένοχοι γι’ αυτό είναι η αύξηση της θερμοκρασίας, η μη βιώσιμη ανθρώπινη κατανάλωση και η καθίζηση.
Το γεγονός αυτό εντείνει τις ανησυχίες των επιστημόνων για την επάρκεια νερού στον γεωργικό τομέα, την υδροηλεκτρική ενέργεια και την κατανάλωση, σύμφωνα με διεθνή ομάδα ερευνητών.
Περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στη λεκάνη μιας λίμνης που στεγνώνει, προειδοποιούν οι επιστήμονες στην επιθεώρηση «Science».
Όπως αναφέρει η εφημερίδα «Guardian», ορισμένες από τις σημαντικότερες πηγές γλυκού νερού στον κόσμο – από την Κασπία μέχρι τη λίμνη Τιτικάκα της Νότιας Αμερικής – έχουν σημειώσει σημαντικές απώλειες τα τελευταία 30 χρόνια.
Η ποσότητα που χάθηκε αντιστοιχεί στον συνολικό όγκο νερού που καταναλώθηκε στις ΗΠΑ το 2015.
Αν και οι λίμνες καλύπτουν μόνο το 3% της έκτασης του πλανήτη, συγκρατούν σχεδόν το 90% του υγρού επιφανειακού γλυκού νερού και αποτελούν βασικές πηγές πόσιμου νερού, άρδευσης και ενέργειας. Eπιπλέον, το γλυφό νερό τους είναι πολύτιμο για την επιβίωση ζώων και φυτών.
Οι ελληνικές λίμνες που βρίσκονται στο κόκκινο
Ανάμεσα σε αυτές, μελέτησαν και ελληνικές, στις οποίες εντοπίζουν τάση ξήρανσης: τις Πρέσπες, την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου και την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών.
Η ομάδα συνδύασε παρατηρήσεις τριών δεκαετιών από μια σειρά δορυφόρων με μοντέλα για να ποσοτικοποιήσει τις τάσεις στην αποθήκευση νερού στις λίμνες, σε παγκόσμιο επίπεδο. Χρησιμοποίησε 250.000 στιγμιότυπα από 1.972 από τις μεγαλύτερες λίμνες της Γης, που καταγράφηκαν από δορυφόρους την περίοδο 1992-2020.
Επίσης, συγκέντρωσαν μετρήσεις για τις στάθμες νερού από εννέα δορυφορικά αλτίμετρα και μελέτησαν τις μετρήσεις αυτές σε βάθος χρόνου για να μειώσουν την όποια αβεβαιότητα. Για τις λίμνες χωρίς μακροχρόνια καταγραφή στάθμης, χρησιμοποίησαν πρόσφατες μετρήσεις νερού που έγιναν από δορυφόρους.
Ο συνδυασμός των πρόσφατων μετρήσεων στάθμης με πιο μακροπρόθεσμες μετρήσεις του εμβαδού τους, επέτρεψε στους επιστήμονες να ανακατασκευάσουν τον όγκο των λιμνών πριν από δεκαετίες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το 53% των λιμνών παγκοσμίως, τόσο στις ξηρές όσο και στις υγρές περιοχές, παρουσίασε μείωση του όγκου τους. Οι ερευνητές παρομοιάζουν αυτή τη μείωση με το μέγεθος 17 λιμνών Μιντ, που είναι η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι απώλειες στις υγρές τροπικές λίμνες και στις λίμνες της Αρκτικής υποδηλώνουν πιο εκτεταμένες τάσεις ξήρανσης από ό,τι είχε γίνει προηγουμένως αντιληπτό. Στις τεχνητές λίμνες αυτή η μείωση είναι μεγαλύτερη: σχεδόν τα δύο τρίτα τους παγκοσμίως, παρουσίασαν σημαντικές απώλειες νερού.
Ποιες λίμνες επηρεάζονται
Σε όλο τον κόσμο, οι σημαντικότερες λίμνες παρουσιάζουν απότομη μείωση της ποσότητας των υδάτων.
Σχεδόν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, οι οποίοι ζουν σε μια λεκάνη λιμνών που στεγνώνει, επηρεάζονται άμεσα ενώ πολλές περιοχές έχουν αντιμετωπίσει ελλείψεις τα τελευταία χρόνια, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες.
Για παράδειγμα, η λίμνη Μιντ του ποταμού Κολοράντο στις νοτιοδυτικές ΗΠΑ έχει υποχωρήσει δραματικά εν μέσω μιας μεγάλης ξηρασίας.
Οι ερευνητές, όπως αναφέρει η εφημερίδα «Guardian», χρησιμοποίησαν δορυφορικές μετρήσεις για σχεδόν 2.000 από τις μεγαλύτερες λίμνες και ταμιευτήρες του κόσμου, οι οποίες αντιπροσωπεύουν συνολικά το 95% της συνολικής αποθήκευσης γλυφού νερού στη Γη.
Μελετώντας περισσότερες από 250 χιλιάδες δορυφορικές εικόνες από το 1992 έως το 2020, μαζί με κλιματικά μοντέλα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι, το 53% των λιμνών και των ταμιευτήρων είχαν απωλέσει σημαντικές ποσότητες νερού, με καθαρή μείωση περίπου 22 δισ. τόνων ετησίως – ποσότητα που οι συντάκτες της έκθεσης συνέκριναν με τον όγκο 17 λιμνών όσο η Μιντ στο Κολοράντο.
Περισσότερο από το 50% της καθαρής απώλειας του όγκου νερού στις φυσικές λίμνες μπορεί να αποδοθεί στην ανθρώπινη δραστηριότητα και την κλιματική αλλαγή, επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης.
Η έκθεση διαπίστωσε απώλειες στην αποθήκευση νερού στις λίμνες, συμπεριλαμβανομένων των υγρών τροπικών περιοχών και της ψυχρής Αρκτικής. Οι λίμνες αυτές επηρεάστηκαν από διαφορετικούς παράγοντες.