Ανατροπή στον σχεδιασμό του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και της ΑΑΔΕ, έφερε η συζήτηση στη Βουλή της πρότασης δυσπιστίας, που μετέφερε χρονικά την κατάθεση και ψήφιση του φορολογικού νομοσχεδίου.
Έτσι, το επόμενο Σαββατοκύριακο 6 και 7 Απριλίου θα αναρτηθούν τα νέα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ που θα αφορούν περίπου 7 εκατ., ενώ εν συνεχεία και μετά το πρώτο 10ήμερο του Απριλίου θα ανοίξει η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2023.
Οι «τυχεροί»
Με έκπτωση έως 100% θα φτάσει ο νέος ΕΝΦΙΑ σε:
- Ιδιοκτήτες περίπου 305.000 ασφαλισμένων κατοικιών. Για τις κατοικίες, οι οποίες το 2023 ήταν ασφαλισμένες για σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα, ο ΕΝΦΙΑ θα είναι μειωμένος έως 10%.
- Φορολογουμένους οι οποίοι το 2023 προχώρησαν στην πώληση κάποιου ακινήτου ή μεταβίβασαν με γονική παροχή ή δωρεά ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα (ψιλή ή πλήρης κυριότητα) σε ακίνητα. Οσοι «ξεφορτώθηκαν» ακίνητα πέρυσι θα διαπιστώσουν ότι ο φόρος που θα κληθούν να πληρώσουν φέτος θα είναι μειωμένος.
- Πάνω από 1 εκατ. φορολογουμένους με χαμηλά εισοδήματα ή πολυτέκνους. Το ραβασάκι του ΕΝΦΙΑ θα είναι «κουρεμένο» κατά 50% ή ακόμα και μηδενικό λόγω εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων. Επίσης απαλλάσσονται πλήρως από τον ΕΝΦΙΑ τα ακίνητα που βρίσκονται σε πληγείσες από φυσικά φαινόμενα και καταστροφές περιοχές.
Οι «άτυχοι»
«Φουσκωμένος» θα είναι ο λογαριασμός του ΕΝΦΙΑ για:
- Φορολογουμένους οι οποίοι το 2023 απέκτησαν ακίνητα ή εμπράγματα δικαιώματα σε ακίνητα (π.χ. ψιλή κυριότητα).
- Φορολογουμένους οι οποίοι δήλωσαν αυξημένο εισόδημα το 2022 σε σχέση με το 2021. Οι εκπτώσεις 50% και 100% στον ΕΝΦΙΑ υπολογίζονται με βάση τις φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2023 (εισοδήματα 2022) και με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Οσοι εμφάνισαν εισοδήματα μεγαλύτερα από τα ισχύοντα εισοδηματικά όρια θα χάσουν την έκπτωση και θα επιβαρυνθούν με μεγαλύτερο ΕΝΦΙΑ για την ακίνητη περιουσία τους. Σημειώνεται ότι ο ΕΝΦΙΑ περιορίζεται στο ήμισυ εφόσον το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος. Ούτε ένα ευρώ ΕΝΦΙΑ δεν πληρώνουν τα νοικοκυριά με τρία εξαρτώμενα τέκνα και άνω, καθώς και όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας άνω του 80% εφόσον το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους δεν υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
- Φορολογουμένους που τακτοποίησαν αυθαίρετους χώρους.
- Φορολογουμένους που είχαν ασφαλίσει τις κατοικίες τους το 2023 αλλά η ασφάλεια δεν κάλυπτε τα ακίνητα και για σεισμό και για πυρκαγιά και για πλημμύρα.
Η πληρωμή της πρώτης δόσης
Η εν λόγω διάταξη θα είχε ψηφιστεί κανονικά μέσα στην περασμένη εβδομάδα εάν δεν είχε μεσολαβήσει η πρόταση δυσπιστίας. Σε κάθε περίπτωση, η προθεσμία πληρωμής της πρώτης από τις 11 μηνιαίες δόσεις του φόρου δεν αλλάζει και θα πρέπει να γίνει μέχρι τις 30 Απριλίου 2024. Παράλληλα με άλλη διάταση της εν λόγω τροπολογίας προβλέπεται έκπτωση φόρου 3% για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία θα εξοφλήσουν εφάπαξ το φόρο εισοδήματος.
Η λόγω διάταση προβλέπει ότι «όταν ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2023, καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την καταληκτική ημερομηνία καταβολής της πρώτης δόσης, παρέχεται στο συνολικό ποσό του φόρου και των συμβεβαιούμενων με αυτόν οφειλών, έκπτωση τρία τοις εκατό (3%)».
Τι προβλέπεται
Συγκεκριμένα η τροπολογία προβλέπει τα εξής:
1. Η καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, φορολογικού έτους 2023, πραγματοποιείται σε οκτώ (8) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την 31η Ιουλίου 2024 και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των επτά επόμενων μηνών. Αν η καταληκτική προθεσμία υποβολής της δήλωσης παρατείνεται σε ημερομηνία μεταγενέστερη της καταληκτικής ημερομηνίας καταβολής της πρώτης δόσης, οι δύο (2) πρώτες δόσεις καταβάλλονται μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της δεύτερης δόσης.
2. Η καταβολή του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, φορολογικού έτους 2023, που συμμετέχουν σε νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που τηρούν απλογραφικά βιβλία, γίνεται σε έξι (6) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου 2024 και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των πέντε (5) επόμενων μηνών.
3. Όταν ο Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2023, καταβάλλεται εφάπαξ μέχρι την καταληκτική ημερομηνία καταβολής της πρώτης δόσης, παρέχεται στο συνολικό ποσό του φόρου και των συμβεβαιούμενων με αυτόν οφειλών, έκπτωση 3%. Η έκπτωση δεν καταλαμβάνει τα φυσικά πρόσωπα που έχουν υπαχθεί στην εναλλακτική φορολόγηση του άρθρου 5Β.
4. Η καταβολή του Φόρου εισοδήματος των νομικών προσώπων και των νομικών οντοτήτων για τα εισοδήματα του Φορολογικού έτους 2023, με εξαίρεση τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες, που έχουν λυθεί ή έχουν τεθεί υπό εκκαθάριση, πραγματοποιείται σε οκτώ (8) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης, και οι υπόλοιπες επτά μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των επτά (7) επόμενων μηνών.
Αν η καταληκτική προθεσμία υποβολής της δήλωσης παρατείνεται σε ημερομηνία μεταγενέστερη της καταληκτικής ημερομηνίας καταβολής της πρώτης δόσης, οι δύο (2) πρώτες δόσεις καταβάλλονται μέχρι την καταληκτική ημερομηνία καταβολής της δεύτερης δόσης. Τέλος με την ίδια τροπολογία μονιμοποιείται η απαλλαγή από το τέλος επιτηδεύματος για τους αγρότες και αλιείς.
Συγκεκριμένα εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του τέλους επιτηδεύματος οι αγρότες κανονικού καθεστώτος, για τους οποίους έχουν παρέλθει τα πρώτα πέντε (5) έτη από την ημερομηνία τήρησης βιβλίων και ένταξής τους στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, καθώς και οι αλιείς της παράκτιας αλιείας, που εκμεταλλεύονται, είτε ατομικά είτε με τη μορφή συμπλοιοκτησίας ή κοινωνίας αστικού δικαίου, αλιευτικά σκάφη μέχρι δώδεκα (12) μέτρα, μεταξύ καθέτων.
Φορολογικές δηλώσεις
Σημαντικές διευκολύνσεις αλλά και… παγίδες κρύβουν οι προσυμπληρωμένες φορολογικές δηλώσεις που και φέτος θα δώσουν τη δυνατότητα σε εκατομμύρια πολίτες ουσιαστικά να πατήσουν απλώς το κουμπί αποστολής και να ολοκληρωθεί η διαδικασία χωρίς να χρειαστεί να κάνουν κάτι επιπλέον.
Ωστόσο αυτό ακριβώς το «απλό» πάτημα του κουμπιού αποστολής μπορεί να οδηγήσει σε πρόσθετους φόρους αν κάποιος δεν έχει πραγματοποιήσει έναν έλεγχο πριν στους κωδικούς που έχουν προσυμπληρωθεί και το βασικότερο να έχει διασταυρωθεί αν εμπίπτει ή όχι στο καθεστώς των τεκμηρίων διαβίωσης. Το σχέδιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων είναι για εφέτος 1.200.000 μισθωτοί και συνταξιούχοι να υποβάλουν αυτόματα της φορολογικές δηλώσεις χωρίς να χρειαστεί να κάνουν τίποτα άλλο πέραν από το πατήσουν το κουμπί «οριστική υποβολή δήλωσης».
Προϋπόθεση βέβαια να έχουν αποκλειστικά εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις και πριν το πάτημα του κουμπιού να κάνουν έναν έλεγχο για πιθανά λάθη ή παραλείψεις.
Παρακρατούμενοι φόροι
Στους προ-συπληρωμένους κωδικούς θα περιλαμβάνονται τα στοιχεία μισθών ή συντάξεων καθώς και οι παρακρατούμενοι φόροι, οι τόκοι καταθέσεων, στοιχεία για κατοικίες, ΙΧ αυτοκίνητα, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, δόσεις δανείων, δαπάνες αγορών με ηλεκτρονικό χρήμα, τα εξαρτώμενα τέκνα. Για τις υπόλοιπες κατηγορίες φορολογουμένων όπως είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι αγρότες, οι εισοδηματίες και όσοι λαμβάνουν μερίσματα από συμμετοχή σε επιχειρήσεις δεν αλλάζει κάτι. Θα υποβάλλουν τις φορολογικές δηλώσεις από την αρχή συμπληρώνοντας τα συμπληρωματικά έντυπα (Ε2, Ε3 κτλ.) με τους αντίστοιχους κωδικούς. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και οι μισθωτοί και συνταξιούχοι που πέραν των εισοδημάτων τους από μισθούς και συντάξεις εισπράττουν κάποιο ενοίκιο ή έχουν εισοδήματα από άλλες πηγές.
Πηγή προέλευσης
Επίσης, αν κάποιος κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους αγόρασε ή πούλησε ένα περιουσιακό στοιχείο θα πρέπει και αυτό να δηλωθεί από τον ίδιο το φορολογούμενου γιατί θα πρέπει στην περίπτωση της αγοράς να δικαιολογήσει την πηγή προέλευσης των χρημάτων που ξόδεψε. Μερικά από τα οφέλη που θα έχουν οι μισθωτοί και συνταξιούχοι που ουσιαστικά θα υποβληθεί αυτόματα η φορολογική δήλωσή τους είναι ότι θα κερδίσουν 20 έως 50 ευρώ από την αμοιβή του λογιστή, θα γίνει πολύ νωρίς η εκκαθάριση της δήλωσής τους και το βασικότερο δεν κινδυνεύουν να είναι εκπρόθεσμοι. Πάντως οι λογιστές κρούουν τον κώδωνα της φορολογικής επιβάρυνσης σε όσους ανήκουν στην κατηγορία που θα προσυμπληρωθεί στο σύνολό της η φορολογική δήλωση τους και δεν θα έχουν κάνει πρώτα ένα έλεγχο πριν την αποστείλουν ηλεκτρονικά στην εφορία.
Αγορές, πωλήσεις
Παράλληλα επισημαίνουν ότι υπάρχουν πολλά πεδία που δεν θα συμπληρωθούν μόνα τους αλλά χρειάζεται να αναγραφούν ποσά και στοιχεία είτε από τους ίδιους τους φορολογούμενους είτε από τους λογιστές τους είτε αυτά αφορούν αγορές, πωλήσεις ή μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων όπως αναφέρθηκε παραπάνω είτε φιλοξενίες δωρεές, δωρεάν παραχωρήσεις, αναλώσεις κεφαλαίου, ενοίκια κτλ. Στην περίπτωση λάθους θα πρέπει να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση και μάλιστα αν αυτή υποβληθεί μετά το τέλος της καταληκτικής προθεσμίας υποβολής των δηλώσεων επιβάλλεται και πρόστιμο 100 ευρώ. Ειδικά στο θέμα της ανάλωσης κεφαλαίου παλαιοτέρων ετών για να μπορέσει ένας φορολογούμενος να καλύψει το πόθεν έσχες για μία αγορά μεγάλης αξίας θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή και να συμπληρωθούν σωστά οι αντίστοιχοι κωδικοί που σε καμία περίπτωση δεν θα είναι προ-συμπληρωμένοι.
Για τους επαγγελματίες
Το νέο σύστημα τεκμαρτής φορολόγησης επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και επιχειρήσεων προσθέτει νέους κωδικούς στο έντυπο Ε3 για τον υπολογισμό του εισοδήματος που απέκτησαν το 2023, Μεταξύ των νέων στοιχείων που θα πρέπει να συμπληρώσουν οι περίπου 700.000 επαγγελματίες αφορούν στην ημερομηνία έναρξης εργασιών όπου προκύπτουν τα έτη λειτουργίας της επιχείρησης, το συνολικό ετήσιο κόστος μισθοδοσίας των υπαλλήλων της (στην περίπτωση που απασχολεί προσωπικό). Το ύψος του ετήσιου τζίρου της επιχείρησης προκύπτει ούτως ή άλλως από τα στοιχεία των βιβλίων της που αναγράφονται κάθε χρόνο στα έντυπα της εφορίας.
Παράλληλα οι επαγγελματίες θα πρέπει να δηλώσουν:
- Εάν απαλλάσσονται από το νέο σύστημα φορολόγησης (πολύτεκνοι ή με αναπηρία 80% και άνω)
- Εάν δικαιούνται μείωση του ελάχιστου ετήσιου καθαρού εισοδήματος που θα προσδιοριστεί με το νέο σύστημα (έχουν έδρα σε μικρό χωριό, αναπηρία 67%-79% κ.α. ).
- Εάν εμπίπτουν σε κάποια κατηγορία που απαλλάσσεται από τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης, όπως ασθενής νοσηλευόμενος, στρατευμένος, φυλακισμένος κ.λπ.
- Εάν επιθυμούν τον έλεγχο από την ΑΑΔΕ για να επιβεβαιωθεί ότι πράγματι τα έσοδά του είναι κάτω από τα ελάχιστα που ορίζει ο νόμος.
Ποιοι 18αρηδες υποβάλλουν για πρώτη φορά φορολογικές δηλώσεις
Χιλιάδες νέοι και νέες που έκλεισαν το 18ο έτος της ηλικίας τους το 2023 και απέκτησαν οποιουδήποτε ύψους πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα θα πρέπει φέτος να υποβάλουν τη δική τους φορολογική δήλωση. Οι 18άρηδες ενηλικιώνονται και φορολογικά και αποκτούν την πρώτη τους επαφή με την Εφορία, ενώ ακόμη και τα ενήλικα εξαρτώμενα τέκνα οφείλουν να υποβάλουν δήλωση εφόσον απέκτησαν έστω και ένα ευρώ εισόδημα από εργασία ή επαγγελματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του 2023 ή κατέχουν κατοικία ή ΙΧ αυτοκίνητο που αποτελούν τεκμήριο διαβίωσης ή έχουν τραπεζικό λογαριασμό και στο όνομά τους έχουν πιστωθεί τόκοι καταθέσεων.
Οι νέοι που συμπλήρωσαν το 18ο έτος εντός του 2023 υποχρεούνται φέτος να υποβάλουν τη δική τους φορολογική δήλωση, εφόσον: Δεν συγκατοικούν στο ίδιο σπίτι με τους γονείς τους αλλά διαμένουν σε κατοικία στην οποία κατέχουν έστω ένα μικρό ποσοστό πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή σε κατοικία που τους παραχωρήθηκε δωρεάν από τους γονείς τους ή από κάποιον φίλο τους. Κατέχουν οποιοδήποτε άλλο περιουσιακό στοιχείο που λαμβάνεται υπόψη ως τεκμήριο διαβίωσης, όπως αυτοκίνητο.
Απέκτησαν εντός του 2023 οποιασδήποτε μορφής εισόδημα, όπως από μισθούς, επιδόματα, ενοίκια, αγροτικές ή επιχειρηματικές δραστηριότητες, υπεραξίες από μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια κ.λπ. Ιδρυσαν εντός του 2023 επιχείρηση στο όνομά τους. Προχώρησαν εντός του 2023 σε έναρξη ελευθέριου επαγγέλματος. Είναι έγγαμοι τη στιγμή της υποβολής της φορολογικής δήλωσης.
Οι μόνοι 18άρηδες που δεν είναι υποχρεωμένοι να υποβάλουν φέτος δική τους δήλωση φορολογίας εισοδήματος είναι όσοι το προηγούμενο έτος δεν είχαν καθόλου εισοδήματα ούτε περιουσιακά στοιχεία που να αποτελούν τεκμήρια (κατοικία, αυτοκίνητο κ.λπ.), εφόσον φιλοξενήθηκαν σε σπίτια γονέων, άλλων συγγενών ή φίλων, ή εφόσον είναι φοιτητές και λόγω σπουδών διαμένουν με ενοίκιο σε άλλη πόλη από αυτήν στην οποία ζουν οι γονείς τους.